Email this article 
Hide
Show all
Phong tục cổ vùng chiêm trũng: Góc nhìn từ văn bản tục lệ tổng Bạch Sam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam
Abstract
Phong tục Việt Nam là đề tài đã sớm được các nhà dân tộc học và lịch sử tiến hành nghiên cứu từ cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX, tuy đã có nhiều thành tựu nổi bật, nhưng vẫn còn để lại nhiều khoảng trống. Bài viết này tìm hiểu vấn đề trên ở một vùng quê chiêm trũng, với những đặc điểm riêng có, qua nguồn tư liệu tục lệ chưa từng được quan tâm tìm hiểu: văn bản tổng Bạch Sam. Nội dung đi sâu vào 8 vấn đề được các làng xã chú trọng, bao gồm: tế tự, tang ma, cưới hỏi, chức sự, tuần phòng, trộm cướp, khuyến học, điền thổ.
Ngày nhận 11/3/2021; ngày chỉnh sửa 26/6/2021; ngày chấp nhận đăng 30/8/2021
Keywords
References
Tài liệu trích dẫn
Bùi Xuân Đính. 1996. Về một số hương ước làng Việt ở đồng bằng Bắc bộ. Luận án Phó tiến sĩ khoa học lịch sử. Bảo vệ tại Viện Dân tộc học. Lưu trữ tại Thư viện Quốc gia Việt Nam. Ký hiệu: LA96.0394.3. Hà Nội.
Đào Phương Chi. 2013. “Bước đầu tìm hiểu về việc thí điểm cải lương hương tục ở Bắc kỳ qua một số văn bản tục lệ bằng chữ Nôm”. Tạp chí Hán Nôm 116 (1/2013): 58-71.
Đào Phương Chi. 2013. “Cải lương về tế tự qua cải lương hương tục thí điểm: Nhìn từ văn bản tục lệ”. Tạp chí Hán Nôm, Số 119 (4/2013): 65-78.
Đào Phương Chi. 2020a. “Lệ tang trong giai đoạn cải lương thí điểm tại Bắc Kỳ qua văn bản tục lệ Hán Nôm huyện Phú Xuyên”. Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam: 38-50
Đào Phương Chi. 2020b. “Tương quan giữa nội dung văn bản tục lệ với mối quan tâm của người dân và nhà nước qua cải lương hương tục thí điểm”. Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử 4: 25-35.
Đào Phương Chi. 2020c. “Nghiên cứu về lệ khao vọng tại Bắc Kỳ giai đoạn cải lương hương tục thí điểm: Nhìn từ Hội Tư văn tỉnh Hà Đông”. Tạp chí Hán Nôm 163 (6/2020): 48-67.
Grant Evans chủ biên. 2001. Bức khảm văn hóa châu Á - Tiếp cận nhân học. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Dân tộc.
Hồ Gia Tân. 2018. Thọ Mai gia lễ. Hà Nội: Nxb. Văn học.
Hồ Sĩ Dương. 2018. Hồ Thượng thư gia lễ. Hà Nội: Nxb. Văn học.
Lục Đức Thuận, Võ Quốc Ky (2009). Tiền cổ Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo Dục.
Ngô Sĩ Liên và các sử thần nhà Lê. Đại Việt sử ký toàn thư. Bản in Nội các Quan bản. Tập 2. Nxb. Khoa học Xã hội. Hà Nội. 2004.
Nguyễn Từ Chi. 2003. Góp phần nghiên cứu văn hoá và tộc người. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa dân tộc, Tạp chí Văn hóa - Nghệ thuật.
Phạm Xuân Lộc. 2016. Nhân danh tập chí. Nguyễn Văn Nguyên và Philippe Papin dịch và giới thiệu. Hà Nội: Nhà xuất bản Thế giới.
Phan Kế Bính. 1973. Việt Nam phong tục. Sài Gòn: Nhà sách Khai Trí.
Quốc sử quán triều Nguyễn. Đồng Khánh dư địa chí. 2003. Ngô Đức Thọ, Nguyễn Văn Nguyên, Philippe Papin … dịch và giới thiệu. Hà Nội. Nxb. Thế giới.
Trần Thị Xuân. 2020. “Nghiên cứu về việc sát hạch ban cấp sắc phong thần nửa đầu triều Nguyễn (1802 - 1883)”. Tạp chí Hán Nôm: 62-76. 5
Ngữ liệu khảo sát và trích dẫn (Viện Nghiên cứu Hán Nôm)
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bài Nhiễm xã Nghĩa Lập thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總排染社義立村俗例, ký hiệu AF.a10/13.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bài Nhiễm xã Lễ Thượng thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總排染社禮上村俗例, ký hiệu AF.a10/13.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bài Nhiễm xã Nội thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總排染社內村俗例, ký hiệu AF.a10/13.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bài Nhiễm xã Quan thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總排染社觀村俗例, ký hiệu AF.a10/13.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bài Nhiễm xã Trung thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總排染社中村俗例, ký hiệu AF.a10/13.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Tư Can xã tục lệ 河南省維先縣白杉總斯干社俗例, ký hiệu AF.a10/14.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Cổ Trâu xã tục lệ 河南省維先縣白杉總古鄒社俗例, ký hiệu AF.a10/14.
2.1. Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Văn Phái xã tục lệ 河南省維先縣白杉總文派社俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bài Lễ xã tục lệ 河南省維先縣白杉總排禮社俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bạch Sam xã Giáp Nhất thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總白杉社甲壹村俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bạch Sam xã Giáp Nhị thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總白杉社甲貳村俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Lỵ Nhân phủ Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Giáp Tam, Giáp Tứ, Thủy Chú tam thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總甲三甲四水注三村俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Lỵ Nhân phủ Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Bạch Sam xã Giáp Ngũ thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總白杉社甲五村俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Lỵ Nhân phủ Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Hòa Khê xã Thượng thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總和溪社上村俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Lỵ Nhân phủ Duy Tiên huyện Bạch Sam tổng Hòa Khê xã Hạ thôn tục lệ 河南省維先縣白杉總和溪社下村俗例, ký hiệu AF.a10/15.
Hà Nam tỉnh Kim Bảng huyện Quyển Sơn tổng Bút Phong xã tục lệ 河南省金榜縣卷山總筆峰社俗例, ký hiệu AF.a10/8.
Nam Định tỉnh Xuân Trường phủ Giao Thủy huyện Hoàng Nha tổng Diêm Điền xã tục lệ 南定省春長府膠水縣橫衙總鹽田社俗例, ký hiệu AF.a11/4.
Việt điện u linh tập 粵奠幽靈集 , ký hiệu A.47.
Refbacks
- There are currently no refbacks.
=====================================================
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Đại học Quốc gia Hà Nội
ISSN 2354-1172