Chế độ tập ấm thời Gia Long (1802-1819): Đối tượng và chính sách

Nguyễn Thị Thu Hương

Abstract


Vương triều Nguyễn được thành lập vào năm Nhâm Tuất (1802) với triều vua mở đầu là Gia Long. Sự thành lập vương triều nhờ vào công lao của nhiều thế hệ đội ngũ công thần. Để ghi nhận những công lao, đóng góp to lớn đó, ngay sau khi lên ngôi, vua Gia Long đã ban hành và thực thi nhiều hình thức ban thưởng cho đội ngũ công thần, đồng thời cho phép con cháu của họ được tập ấm tước vị của cha ông. Vậy những đối tượng cụ thể nào được ban phong tập ấm? Việc thực hiện chế độ đãi ngộ đặc biệt này có ý nghĩa quan trọng như thế nào đối với công cuộc xây dựng và củng cố vương triều Nguyễn trong giai đoạn đầu thế kỉ XIX?. Đó là vấn đề đặt ra và sẽ được làm rõ trong bài viết này.

Ngày nhận 07/10/2022; ngày chỉnh sửa 15/11/2022; ngày chấp nhận đăng 30/12/2022

DOI...............................



Keywords


triều vua Gia Long; quan chế; chính sách tập ấm; công thần; con cháu công thần

References


Đào Duy Anh. 2000. Việt Nam văn hóa sử cương. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.

Đào Duy Anh. 2013. Hán Việt từ điển giản yếu. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.

Cao Xuân Dục. 1908. Quốc triều chính biên toát yếu. Nhà xuất bản Nhóm nghiên cứu sử địa Việt Nam. Bản điện tử.

Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà Nước. 2010. Mục lục châu bản triều Nguyễn, Tập 1. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.

Lê Quang Chắn (Luận án) 2015. Chính sách xã hội triều Nguyễn (giai đoạn 1802-1884). Hà Nội: Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam.

Trần Trọng Kim. 2006. Việt Nam sử lược. Thanh Hóa: Nhà xuất bản Thanh Hóa.

Đỗ Văn Ninh. 2006. Từ điển chức quan Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Thanh niên.

Phan Huy Lê (chủ biên). 2012. Lịch sử Việt Nam. Tập 2. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Nội các triều Nguyễn. 2005a. Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, Tập 5. Huế: Nhà xuất bản Thuận Hóa.

Nội các triều Nguyễn. 2005b. Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, Tập 6. Huế: Nhà xuất bản Thuận Hóa.

Nguyễn Ngọc Nhuận (chủ biên). 2006. Một số văn bản điển chế và pháp luật Việt Nam, tập 1 (từ thế kỷ XV đến XVIII). Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội).

Nguyễn Ngọc Nhuận (chủ biên). 2009. Cổ luật Việt Nam: Quốc triều hình luật và Hoàng Việt luật lệ. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục.

Nguyễn Ngọc Nhuận (chủ biên). 2011. Điển chế và pháp luật Việt Nam thời trung đại, Tập IIIa, Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Hoàng Phê. 2000. Từ điển Tiếng Việt. Hà Nội - Đà Nẵng: Nhà xuất bản Đà Nẵng - Trung tâm Từ Điển học.

Quốc sử quán triều Nguyễn. 2004a. Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ tục biên, Tập 1. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục.

Quốc sử quán triều Nguyễn. 2004b. Đại Nam thực lục, Tập 1. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục.

Quốc sử quán triều Nguyễn. 2004c. Đại Nam thực lục, Tập 4. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục.

Quốc sử quán triều Nguyễn. 2006a. Đại Nam liệt truyện, Tập 1. Huế: Nhà xuất bản Thuận Hóa.

Quốc sử quán triều Nguyễn. 2006b. Đại Nam liệt truyện, Tập 2. Huế: Nhà xuất bản Thuận Hóa.

Quốc sử quán triều Nguyễn. 2007. Đại Nam thực lục, Tập 6. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục.

Phạm Văn Sơn. 1960. Việt sử toàn thư (từ thượng cổ đến hiện đại). Sài Gòn: in tại Thư Lâm Ấn Thư quán.

Trần Thanh Tâm. 2000. Quan chức nhà Nguyễn. Huế: Nhà xuất bản Thuận Hóa.

Nguyễn Minh Tường. 1996. Cải cách hành chính dưới triều Minh Mệnh (1820 – 1840). Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Nguyễn Minh Tường. 2015. Tổ chức bộ máy nhà nước quân chủ Việt Nam (từ năm 939 đến năm 1884). Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Phan Thúc Trực. 2010. Quốc sử di biên. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Trương Thị Yến (chủ biên). 2017. Lịch sử Việt Nam. Tập 5. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Emmanuel Poisson. 2006. Quan và lại ở miền Bắc Việt Nam một bộ máy hành chính trước thử thách (1820 – 1918). Đào Hùng và Nguyễn Văn Sự dịch. Đà Nẵng: Nhà xuất bản Đà Đẵng.

皇 越 律 例. 卷 4.吏 律. 職 制. 第一條 (條 律, 條 例).官 員 襲 廕 . Hoàng Việt luật lệ. quyển 4. Lại luật. Chức chế. Điều 1 (Điều luật, điều lệ). Quan viên tập ấm, bản chữ Hán điện tử.

辭 源 (改 編 本). 1986. 襲. 卷 申. 香 港: 商 務 印 書 館. Từ nguyên. 1986. chữ Tập, quyển Thân. Hương Cảng: Nhà xuất bản Thương Vụ Ấn Thư Quán.

辭 源 (改 編 本). 1986. 蔭. 卷 申. 香 港: 商 務 印 書 館. Từ nguyên. 1986. chữ Ấm. quyển Thân. Hương Cảng: Nhà xuất bản Thương Vụ Ấn Thư Quán.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v8i1b.4980

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172