Từ sản xuất nông nghiệp đến kinh doanh nhà trọ: biến đổi sinh kế ở một làng ven đô Hà Nội dưới tác động của công nghiệp hóa, đô thị hóa

Abstract

Một loạt dự án phát triển đô thị và công nghiệp trong hơn hai thập kỷ qua đã thu hồi đất nông nghiệp và làm biến đổi sinh kế của người dân ở vùng ven đô Hà Nội. Khi các nguồn vốn sinh kế của nhiều hộ gia đình nông dân có sự thay đổi, đặc biệt là nguồn vốn đất nông nghiệp bị mất đi hay bị thu hẹp thì các hoạt động sinh kế dựa vào sản xuất nông nghiệp cũng bị suy giảm nhanh chóng và được thay thế bằng các hoạt động sinh kế phi nông nghiệp. Nghiên cứu trường hợp làng Gia Trung, bài viết này phân tích quá trình chuyển dịch từ sản xuất nông nghiệp sang kinh doanh nhà trọ dưới tác động của công nghiệp hóa và đô thị hóa. Kết quả nghiên cứu cho phép tôi lập luận rằng, việc thu hồi đất nông nghiệp để xây dựng các khu công nghiệp ở khu vực ven đô Hà Nội nói chung và địa bàn nghiên cứu nói riêng đã dẫn tới sự hình thành các hoạt động sinh kế phi nông nghiệp trong đó nổi bật là kinh doanh nhà trọ ở các làng lân cận với khu công nghiệp. Kinh doanh nhà trọ trở thành một chiến lược sinh kế thay thế sản xuất nông nghiệp, đảm bảo sự sinh tồn cho cuộc sống của nhiều hộ gia đình ở một số cộng đồng làng. Hơn thế nữa, kinh doanh nhà trọ ở Gia Trung có mối quan hệ nhân quả với sự hưng thịnh của khu công nghiệp Quang Minh và các khu công nghiệp lân cận.

Ngày nhận 11/8/2018; ngày chỉnh sửa 01/9/2018; ngày chấp nhận đăng 10/10/2018