Sinh kế hiện nay của người dân ở xã Xuân Khê, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam trong bối cảnh công nghiệp hóa

Phạm Thị Thu Hà

Abstract


Dựa trên kết quả nghiên cứu thực tế tại xã Xuân Khê, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, bài viết tập trung làm rõ thực trạng sinh kế của người dân trong bối cảnh công nghiệp hóa: Từ nông nghiệp truyền thống đến nông nghiệp công nghệ cao; đổi mới nghề thủ công trong sự vận hành của nền kinh tế thị trường; sự xuất hiện các hoạt động buôn bán, dịch vụ, làm thuê/làm ăn xa. Quá trình chuyển đổi này đã mở ra cho người dân những cơ hội để nâng cao thu nhập và giảm nghèo, song bên cạnh đó vẫn tồn tại một số bất cập như: thiếu hụt một số nguồn lực để phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở quy mô hộ gia đình, bất ổn và rủi ro trong một số hoạt động sinh kế, suy giảm mối quan hệ trong gia đình và cộng đồng.

Ngày nhận 11/3/2024; ngày chỉnh sửa 27/5/2024; ngày chấp nhận đăng 30/8/2024


Keywords


sinh kế; Xuân Khê; Hà Nam; công nghiệp hóa.

References


Ban Chấp hành Đảng bộ xã Xuân Khê. 2012. Lịch sử Đảng bộ xã Xuân Khê. Hà Nam: Nhà in báo Hà Nam.

Ban Chấp hành Trung ương. 2016. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII ngày 5/11/2016 về việc thực hiện có hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong bối cảnh nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. 2017. “Thông tin chuyên đề Nông nghiệp và phát triển nông thôn”. Bản tin phục vụ lãnh đạo, (https://www.mard.gov.vn/Pages/Bantinlanhdao.aspx). Truy cập ngày 01 tháng 10 năm 2023.

Cường Ngô. 2023. “Khu công nghệ cao Hà Nam - Điểm nhấn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương”. Báo Lao động online (https://laodong.vn/kinh-doanh/khu-cong-nghe-cao-ha-nam-diem-nhan-thuc-day-phat-trien-kinh-te-xa-hoi-dia-phuong-1149128.ldo). Truy cập tháng 10 năm 2023.

Đại Nghĩa. 2023. “Nâng tầm nghề mộc truyền thống Xuân Khê”. Tin tức Thông tấn xã Việt Nam (https://baotintuc.vn/kinh-te/nang-tam-nghe-moc-truyen-thong-xuan-khe-20231025080823403.htm). Truy cập tháng 3 năm 2024.

Hoàng Phê. 2003. Từ điển Tiếng Việt. Đà Nẵng: Trung tâm Từ điển học Hà Nội - Đà Nẵng.

Hoàng Thị Hải. 2016. Chuyển biến kinh tế - xã hội huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam từ năm 1996 đến năm 2015. Luận văn thạc sĩ Lịch sử. Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội.

Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Nam. 2015. Nghị quyết số 29/2015/NQ-HĐND ngày 02/12/2015 của Hội đồng Nhân dân tỉnh về việc Phát triển khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh Hà Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2050.

Lâm Minh Châu. 2017. Đổi mới, kinh tế thị trường và hiện đại hóa: Trải nghiệm ở một làng nông thôn Bắc Bộ Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Hà Nội.

Lê Hoàng Thuyên. 2010. Nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề đối với lao động nông thôn tỉnh Hà Nam. Luận văn thạc sĩ Kinh tế. Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội.

Minh Châu. 2020. “Xây dựng Hà Nam phát triển nhanh, bền vững, giàu đẹp, văn minh”. Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam (https://dangcongsan.vn/multimedia/mega-story/xay-dung-tinh-ha-nam-phat-trien-nhanh-ben-vung-giau-dep-van-minh-563912.html). Truy cập tháng 8 năm 2024.

Nguyễn Thị Thanh Bình. 2014. “Đô thị hóa và hiện tượng tăng cường sản xuất nông nghiệp ở khu vực ven đô (Trường hợp làng La Cả, phường Dương Nội, quận Hà Đông, Hà Nội)”. Tạp chí Phát triển bền vững Vùng 3: 24-35.

Nguyễn Thị Thảo. 2015. Ứng phó của nông dân với quá trình đô thị hóa ở xã Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Luận văn thạc sĩ Dân tộc học. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Nguyễn Văn Sửu. 2014. Công nghiệp hóa, đô thị hóa và biến đổi sinh kế ở ven đô Hà Nội. Hà Nội: Nhà xuất bản Tri thức.

Nguyễn Văn Tạo. 2016. Biến đổi sinh kế của người nông dân ở huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương trong bối cảnh công nghiệp hóa và đô thị hóa. Luận án tiến sĩ Nhân học. Học viện Khoa học xã hội.

Phạm Thị Thu Hà. 2018. Biến đổi sinh kế của người dân ở xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam dưới tác động của đô thị hóa. Báo cáo tổng hợp đề tài cấp Cơ sở, Viện Dân tộc học.

Phan Đại Doãn. 1992. Làng Việt Nam, một số vấn đề kinh tế xã hội. Cà Mau: Nhà xuất bản Mũi Cà Mau.

Phan Sĩ Mẫn. 2010. “Một số đặc điểm của nền kinh tế xã hội nông nghiệp truyền thống ở Việt Nam”. Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam 4: 3-14.

Phan Thị Ngọc. 2013. Biến đổi sinh kế của nông dân ở một làng ven đô (Trường hợp làng Gia Trung, Mê Linh, Hà Nội). Luận văn thạc sĩ Dân tộc học. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hà Nam. 2023. Báo cáo đánh giá kết quả các Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Tỉnh ủy Hà Nam. 2000. Chỉ thị số 15-CT/TU ngày 24/5/2000 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Nam về việc chuyển đổi ruộng đất nông nghiệp.

Tỉnh ủy Hà Nam. 2016. Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 08/04/2016 của Tỉnh ủy về việc đẩy mạnh nông nghiệp hóa, tạo đột phá phát triển nhanh, bền vững nông nghiệp, nông thôn tỉnh Hà Nam giai đoạn 2016-2025, định hướng đến 2035.

Thủ tướng Chính phủ. 2010. Quyết định số 176 QĐ-TTg ngày 29/1/2010 về việc phê duyệt Đề án phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2020.

Thủ tướng Chính phủ. 2012. Quyết định số 1895/QĐ-TTg ngày 17/12/2012 về việc phê duyệt “Chương trình phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thuộc Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2020”.

Thủ tướng Chính phủ. 2015a. Quyết định số 792/QĐ-TTg ngày 8/6/2015 về việc Phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển khu công nghệ cao đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030.

Thủ tướng Chính phủ. 2015b. Quyết định số 575 QĐ-TTg ngày 4/5/2015 về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể khu và vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2020, định hướng đến năm 2030.

Trần Thị Hồng Yến. 2013. Biến đổi về xã hội và văn hóa ở các làng quê trong quá trình đô thị hóa tại Hà Nội. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia.

Trịnh Anh Tuân. 2022. Phát triển nông nghiệp công nghệ cao trong bối cảnh hội nhập quốc tế ở tỉnh Hà Nam. Luận án tiến sĩ Kinh tế. Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội.

Ủy ban Nhân dân huyện Lý Nhân. 2022. Kết quả triển khai thực hiện các dự án sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, Chương trình mỗi xã một sản phẩm trên địa bàn huyện Lý Nhân.

Uỷ ban Nhân dân tỉnh Hà Nam. 2016. Quyết định số 482/QĐ-UBND ngày 29/3/2016 của Uỷ ban Nhân dân tỉnh về việc phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000 Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại xã Nhân Bình, Xuân Khê, huyện Lý Nhân.

Uỷ ban Nhân dân xã Xuân Khê. 2018. Báo cáo kết quả triển khai thực hiện chủ trương tích tụ ruộng đất trên địa bàn xã Xuân Khê. Lưu trữ tại bộ phận Văn phòng Uỷ ban Nhân dân xã Xuân Khê.

Uỷ ban Nhân dân xã Xuân Khê. 2022. Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2023. Lưu trữ tại bộ phận Văn phòng Uỷ ban Nhân dân xã Xuân Khê.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v10i4.12131

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172