Các hoạt động giao thương ở tỉnh Vĩnh Yên trong những năm 30 thế kỉ XX

Trần Xuân Hùng

Abstract


Trong nền kinh tế Việt Nam truyền thống, nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo, quyết định đến chính sách và an ninh kinh tế quốc gia, các ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp tuy được hình thành từ sớm nhưng phát triển trong một chừng mực nhất định, chưa tương xứng với tiềm năng, vị thế vốn có. Hoạt động sản xuất, mua bán hầu hết chỉ gói gọn trong quy mô hộ gia đình và không gian làng, người nông dân mua những nhu yếu phẩm và đem bán sản phẩm dư thừa. Cùng với quá trình xâm lược và khai thác của thực dân Pháp, nền kinh tế Việt Nam có nhiều biến đổi, đó là sự ra đời của những ngành kinh tế hiện đại và sự biến đổi không ngừng của các ngành kinh tế truyền thống. Trong hoàn cảnh đó, giao thương có nhiều cơ hội được mở rộng cả về quy mô và khối lượng, từng bước đưa Việt Nam hội nhập vào thị trường thế giới. Cuối thế kỷ XIX, tỉnh Vĩnh Yên được thành lập, dưới tác động của công cuộc khai thác thuộc địa, các ngành kinh tế của tỉnh có nhiều biến đổi. Đặc biệt, trong thập niên 1930, kinh tế Vĩnh Yên nói chung, giao thương nói riêng khởi sắc nhất trong thời kỳ cận đại do tác động của những yếu tố khách quan và chủ quan. Bài viết này không đặt mục tiêu tìm hiểu toàn bộ những khía cạnh của giao thương tỉnh Vĩnh Yên trong những năm 30 của thế kỷ XX, tác giả chỉ tập trung làm rõ các nội dung về hàng hoá trong giao thương, giá trị trong giao thương và thị trường giao thương thông qua các hoạt động giao thương trong và ngoài tỉnh.

Ngày nhận 09/01/2024; ngày chỉnh sửa 25/4/2024; ngày chấp nhận đăng 30/6/2024

 



Keywords


tỉnh Vĩnh Yên; nội thương; ngoại thương; hệ thống chợ; thời Pháp thuộc.

References


Annuaire général de l’Indochine 1913 (Niên giám Đông Dương năm 1913). Imprimerie d’Extrême-Orient, Hanoi 1918.

Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc. 2007. Lịch sử Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc (1930-2005). Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Blog Cẩm nang du lịch. 2022. “Làng gốm Hương Canh – mộc mạc gốm sành Vĩnh Phúc” (https://www.ivivu.com/blog/2022/12/lang-gom-huong-canh-moc-mac-gom-sanh-vinh-phuc/). Truy cập tháng 12/2023.

Direction de l’Agriculture du Tonkin. 1913. Statistique commerciale de la mercuriale des produits agricoles de la province de Vinh Yen de 1900 de 1913 (Tonkin) (Thống kê thương mại về giá biểu nông sản tỉnh Vĩnh Yên từ năm 1900 đến năm 1913 (Bắc Kỳ). Ký hiệu 78. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Dương Kinh Quốc. 2005. Chính quyền thuộc địa ở Việt Nam trước cách mạng tháng Tám 1945. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1930. Rapport économiques annuels des provinces de Thai Nguyen, Tuyen Quang, Yenbay de l’année 1929 (Báo cáo kinh tế thường niên các tỉnh Thái Nguyên, Tuyên Quang, Yên Bái và Vĩnh Yên năm 1929). Ký hiệu 78473-03. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1932. Rapport économique de 1931 de la province de Vinh Yen (Báo cáo kinh tế năm 1931 của tỉnh Vĩnh Yên). Ký hiệu 74365. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1934. Rapport économique de 1933 de la province de Vinh Yen (Báo cáo kinh tế tỉnh Vĩnh Yên năm 1933). Ký hiệu 74366. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1935. Rapport économique de 1934 de la province de Vinh Yen (Báo cáo kinh tế tỉnh Vĩnh Yên năm 1934). Ký hiệu 74367. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1936. Rapport économique de 1935 de la province de Vinh Yen (Báo cáo kinh tế tỉnh Vĩnh Yên năm 1935). Ký hiệu 74368. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1937. Rapport économique de 1936 de la province de Vinh Yen (Báo cáo kinh tế tỉnh Vĩnh Yên năm 1936). Ký hiệu 74369. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1939. Rapport économique de 1938 de la province de Vinh Yen (Báo cáo kinh tế tỉnh Vĩnh Yên năm 1938). Ký hiệu 74372. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1940. Rapport économique de 1939 de la province de Vinh Yen (Báo cáo kinh tế tỉnh Vĩnh Yên năm 1939). Ký hiệu 74373. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Fonds de la Résidence Supérieure au Tonkin. 1941. Rapport économique de la province de Vinh Yen pour l’année 1940 (Báo cáo kinh tế tỉnh Vĩnh Yên năm 1940). Ký hiệu 74374. Lưu tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I.

Gourou Pierre. 2015. Người nông dân châu thổ Bắc Kỳ. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Trẻ.

Hoàng Xuân Chinh, Trần Anh Dũng. 2003. Vĩnh Phúc gốm và nghề gốm truyền thống. Vĩnh Phúc: Sở Văn hóa, Thông tin và Thể thao Vĩnh Phúc xuất bản.

Lâm Quý. 2004. Văn hóa các dân tộc thiểu số ở Vĩnh Phúc. Vĩnh Phúc: Sở Văn hóa - Thông tin Vĩnh Phúc xuất bản.

Liên đoàn Lao động tỉnh Vĩnh Phú. 1993. Lịch sử phong trào công nhân và công đoàn Vĩnh Phú. Vĩnh Phú: Sở Văn hóa Thông tin Truyền thông Vĩnh Phú xuất bản.

Ngô Đức Thọ, Nguyễn Văn Nguyên, Philippe Papin (biên soạn). 2003. Đồng Khánh dư địa chí. Hà Nội: Nhà xuất bản Thế giới.

Ngô Sỹ Liên và các sử thần nhà Lê. 1998. Đại Việt sử ký toàn thư: tập 1. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Nguyễn Thế Anh. 1971. Kinh tế và xã hội Việt Nam dưới các vua triều Nguyễn. Sài Gòn: Nhà xuất bản Lửa thiêng.

Nguyễn Thế Anh. 2017. Việt Nam thời Pháp đô hộ. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Nguyễn Văn Khánh. 2016. Ruộng đất, nông nghiệp, nông thôn Việt Nam thời kỳ cận - hiện đại. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

Nguyễn Thuý Hiền. 2022. Công tác thủy nông ở tỉnh Vĩnh Yên thời Pháp thuộc. Luận văn Thạc sĩ Lịch sử. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội.

Nguyễn Văn Khánh. 2019. Cơ cấu kinh tế - xã hội Việt Nam thời thuộc địa (1858 - 1945). Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.

Nguyễn Xuân Lân. 2000. Địa chí Vĩnh Phúc (sơ thảo). Vĩnh Phúc: Sở Văn hóa -Thông tin Vĩnh Phúc xuất bản.

Nha Học chánh Vĩnh Yên. 1939. Địa chí Vĩnh Yên. Hà Nội: Imprimerie Thuy Ky 98, Rue Du Chanvre. Tài liệu lưu trữ tại Thư viện Quốc gia Việt Nam.

Nhiều tác giả. 2006. Vĩnh phúc đất và người thân thiện. Hà Nội: Nhà xuất bản Thông tấn - Công ty Văn hóa Trí tuệ Việt.

Phạm Đình Tân. 1959. Chủ nghĩa đế quốc Pháp và tình hình công nghiệp ở Việt Nam dưới thời thuộc Pháp. Hà Nội: Nhà xuất bản Sự thật.

Phan Gia Bền. 1957. Sơ thảo lịch sử phát triển thủ công nghiệp Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn Sử Địa.

Phông Phủ Thống sứ Bắc Kỳ. 1890. Về việc Thành lập các tỉnh Hà Nam và Vĩnh Yên 1890. Ký hiệu RST.29958. Lưu tại Kho Địa chí Thư viện tỉnh Vĩnh Phúc. Ký hiệu DCT.001415.

Phương Đình Nguyễn Văn Siêu. 1997. Đại Việt Địa dư toàn biên. Hà Nội: Viện Sử học và Nhà xuất bản Văn hóa.

Quốc sử quán triều Nguyễn. 2006. Đại Nam nhất thống chí (tập 4). Huế: Nhà xuất bản Thuận Hóa.

Tạ Thị Thúy (chủ biên). 2017a. Lịch sử Việt Nam, Tập 7 từ năm 1897 đến năm 1918. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Tạ Thị Thúy (chủ biên). 2017b. Lịch sử Việt Nam, Tập 8 từ năm 1919 đến năm 1930. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Tạ Thị Thúy (chủ biên). 2017c. Lịch sử Việt Nam, Tập 9 từ năm 1930 đến năm 1945. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Tạ Thị Thúy. 2020. Đồn điền của Pháp ở Bắc kỳ từ 1884 đến 1918. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội.

Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc. 2012. Địa chí Vĩnh Phúc. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Trần Đức Thảo. 1954. “Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong cuộc khủng hoảng của xã hội phong kiến Việt Nam”. Tạp chí Văn Sử Địa 1: 35-49.

Ủy ban nhân dân huyện Tam Đảo. 2007. Tam Đảo phát triển và kết nối. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.

Ủy ban nhân dân thị xã Vĩnh Yên. 1999. 100 năm Vĩnh Yên một số tư liệu và hình ảnh. Vĩnh Phúc: Ủy ban nhân dân thị xã Vĩnh Yên xuất bản.

Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc. 2006. Địa chất và khoáng sản tỉnh Vĩnh Phúc. Vĩnh Phúc: Tài liệu lưu tại Văn phòng Tỉnh ủy Vĩnh Phúc.

Vũ Huy Phúc. 1996. Tiểu thủ công nghiệp Việt Nam 1858-1945. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Vũ Kim Biên. 1999. Lịch sử công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp Vĩnh Phú (diễn trình từ thời Hùng Vương đến 1996). Sở Công nghiệp Phú Thọ - Sở Công nghiệp Vĩnh Phúc xuất bản.

Vũ Thị Minh Hương. 2002a. Nội thương Bắc Kỳ thời kỳ 1919-1939. Luận án Tiến sĩ Lịch sử, Viện Sử học.

Vũ Thị Minh Hương. 2002b. “Các đơn vị đo lường ở Bắc Kỳ thời kỳ 1919-1939”. Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử 1: 34-44.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v10i3.11839

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172