Giáo dục Pháp - Việt ở Nghệ - Tĩnh từ năm 1906 đến năm 1945

Dương Thị Kim Oanh

Abstract


Bài viết khái quát chính sách giáo dục của thực dân Pháp ở xứ Trung Kỳ và quá trình hình thành hệ thống giáo dục Pháp - Việt ở vùng đất Nghệ An, Hà Tĩnh, trong đó làm rõ hệ thống bậc học, chương trình, cơ sở vật chất, v.v.. Từ đó, đưa ra một số nhận xét về giáo dục Pháp - Việt ở Nghệ - Tĩnh trong thời gian xác định, đặc biệt là tác động của giáo dục Pháp - Việt đến vùng đất này. Từ cách tiếp cận của bài viết sẽ góp phần hữu ích cho nghiên cứu giáo dục Pháp - Việt ở Trung Kỳ nói riêng và cả nước nói chung.

Ngày nhận 19/11/2021; ngày chỉnh sửa 13/12/2021; ngày chấp nhận đăng 31/12/2021


Keywords


chính sách; giáo dục Pháp - Việt; Nghệ - Tĩnh; cải cách giáo dục.

References


Antoine Leon. 1991. Colonisation enseignement et education. Paris: L’Harmattan. (Giáo dục và giảng dạy thuộc địa).

Arrête No.469, du 30 Octobre 1906 organisant le personnel de l'Enseignement en Annam, BOIF, N11, 1246. (Nghị định số 469 ngày 30/10/1906 về tổ chức đội ngũ giảng dạy ở Trung Kỳ).

Arrêté No.12 du 11 Janvier 1930 du Résident Supérieur en Annam portant fermeture des écoles privées à Ha Tinh. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4560. Lưu trữ QG IV. (Nghị định số 12 ngày 11/1/1930 của Khâm sứ Trung Kỳ về việc đóng cửa các trường tư thục ở Hà Tĩnh).

Bulletin aministratif de l’Annam. 1919. Note circulaire a.s. de la reforme de l’Enseignement indigene du 30 Juillet 1919, tr.716. (Bản tin hành chính An Nam. Thông tư ghi chú về việc cải cách Giáo dục bản địa ngày 30 tháng 7 năm 1919).

Bulletin administratif de l’Annam. 1933. Arrêté No.345-D portant la reformation de l’Instruction publique de l’Annam du 19 août 1933, tr.1125. (Bản tin Hành chính An Nam. Nghị định số 345-D về việc cải cách Giáo dục Công cộng ở An Nam ngày 19/8/1933).

Bullettin official de Indochine francaise. 1904. Rapport au Gouverneur général suivi d’un arrêté portant création d’un emploi d’Inspecteur de l’Enseignement public et privé de l’Indochine. 1904. N4-352. (Bản tin Đông Dương thuộc Pháp. Báo cáo với Toàn quyền về việc lập chức vụ Thanh tra Sở Giáo dục Công và Tư ở Đông Dương).

Circulaire No.689-Ca 7 novembre 1925 du Résident Superieur en Annam au sujot de la formation et du maintion des écoles privé en Annam, J-1290. Lưu trữ QG IV. (Thông tư số 689-Ca ngày 7/11/1925 của Khâm sứ Trung Kỳ về việc thành lập và duy trì các trường tư thục ở Trung Kỳ).

Dumoutier. 1887. Les débuts de l’enseignement Francais au Tonkin. Hanoi: Impr. typogr. F.H. Schneider (Sự khởi đầu của nền giá dục Pháp ở Bắc Kỳ).

Dossiers budgétaires des provinces de Nghe An et Ha Tinh 1924-1931. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4963. Lưu trữ QG IV (Hồ sơ ngân sách tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh năm 1924-1931).

Gouvernement General de l’Indochinine, Rapport au Conseil de Gouvernement, Session ordinaire de 1913, Hanoi-Haiphong: Imprimerie de Extreme – Orient (IDEO) (Báo cáo của Hội đồng Chính phủ trong phiên họp thường lệ năm 1913).

Gouvernement Général de l’Indochine, Direction general de l’Instruction publique. 1931. L’Annam scolaire, Hanoi: IDEO. (Trường học Trung Kỳ).

Le l’Enseignement Primaire en Annam en 1920. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4424. Lưu trữ QG IV.(Giáo dục tiểu học ở Trung Kỳ năm 1920)

Ministère des Colonies, Indochine. 1912. Situation générale de la colonie pendant l’année 1912. (Tình hình chung của thuộc địa trong năm 1920).

Ministère des Colonies, Indochine. 1914. Rapports au Conseil de Couvernement session ordinaire de 1914. (Báo cáo phiên họp thường kỳ cho hội đồng Thống đốc năm 1914)

Nguyễn Thế Anh. 2008. Bản Quy chế giáo dục 1906. Parcours d’un historier du Vietnam. Ed. par Phillip Papin. Les Indes savants. tr.847-853.

Paul Beau. 1908. Situation de l’Indochine de 1902 à 1907. Sài Gòn: Imprimerie Commerciale Marcellin Rey. (Tình hình Đông Dương từ 1902-1907)

Phan Trọng Báu. 2006. Giáo dục Việt Nam thời cận đại. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Rapport de la Résident de France à Hatinh à Monsieur le Résident Supérieus en Annam, le 12 Février 1920. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4454. Lưu trữ QG IV. (Báo cáo của Công sứ Hà Tĩnh tới Khâm sứ Trung Kỳ ngày 12/2/1920).

Réponse du Résident Supérieur en Annam à la demande de Lê-Nguyên-Thu d'ouvrir une école privée à Vinh le 23 aout 1932. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4563. Lưu trữ QG IV. (Trả lời của Khâm sứ Trung Kỳ về yêu cầu mở trường tư thục tại Vinh của Lê Nguyên Thụ ngày 23/8/1932).

Statistique scolaires annuelles ecoles indigene officielles province de NgheAn 1909. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4454. Lưu trữ QG IV. (Thống kê các trường bản địa hàng năm tỉnh Nghệan năm 1909).

Statistique scolaires annuelles ecoles indigènes officielles province de Nghean, Hatinh 1910. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4454. Lưu trữ QG IV. (Thống kê các trường bản địa hàng năm tỉnh Nghệan, Hatinh 1910).

Statistique scolaires annuelles ecoles indigene officielles province de Nghệan, Hatinh, le 12 Février 1920. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4454. Lưu trữ QG IV. (Thống kê các trường bản địa hàng năm tỉnh Nghệan, Hatinh, 12/2/1920).

Statistiques de l’enseignement de l’Annam 3e trimestre 1928. Phông Phủ Khâm sứ Trung Kỳ - RSA 4418. Lưu trữ QG IV.(Thống kê giáo dục Trung Kỳ quý 3 năm 1928)

Stéphane Kotovtchikhine. 2001. Paul Bert et l’Intruction publique. Éditio Universitaires de Dijon. (Paul Bert và giáo dục công cộng)

Trần Thị Phương Hoa. 2012. Giáo dục Pháp - Việt ở Bắc Kỳ (1884 - 1945), Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học xã hội.

Trần Thị Phương Hoa. 2019. Chính sách quản trị làng xã trung Kỳ thời Pháp thuộc. Tạp chí Nghiên cứu lịch sử 10: 25-36.

Trần Thị Phương Hoa. 2020. Giáo dục làng xã ở Trung Kỳ từ năm 1906 đến năm 1945. Tạp chí Nghiên cứu lịch sử 2: 39-55.

Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I. 2016. Giáo dục Việt Nam thời kỳ thuộc địa qua tài liệu và tư liệu lưu trữ (1858 - 1945), Hà Nội: Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông.

Xứ An Nam. 2003. Những người bạn cố đô Huế, tập XVIII, 1931. Huế: Nhà xuất bản Thuận Hóa.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v7i3b.889

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172