Bảo tồn di sản văn hóa trước tác động của biến đổi khí hậu: Nghiên cứu trường hợp Quần thể Di tích Cố đô Huế

Abstract

Biến đổi khí hậu không phải là một tai biến tự nhiên mới; tuy nhiên, hiện tượng này đang diễn ra với mức độ đột biến và tần suất cao hơn tại nhiều khu vực trên thế giới. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mực nước biển dâng, bão, lụt, sóng thần, xói lở bờ biển và động đất, qua đó gây nhiều trở ngại đối với hoạt động quản lý, bảo tồn và phát huy những giá trị di sản văn hóa không tái tạo. Hệ thống di sản văn hóa ở Việt Nam, đặc biệt là Quần thể Di tích Cố đô Huế trở nên “mong manh” trước những tác động dồn dập và nghiêm trọng hơn của biến đối khí hậu. Nghiên cứu này được thực hiện dựa trên quá trình điều tra dân tộc học, phỏng vấn và khảo cứu tư liệu để làm sáng tỏ hai vấn đề chính: (i) tác động của biến đổi khí hậu và (ii) sự thích ứng của Quần thể Di tích Cố đô Huế với những tác động đó. Theo đó, sự chủ động trong kế hoạch ứng phó, triển khai các dự án bảo tồn và tận dụng tri thức truyền thống/dân gian đã góp phần giảm thiểu những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với di sản văn hóa. Những bài học kinh nghiệm này có thể áp dụng/hỗ trợ những di tích khác ở Việt Nam trong “cuộc chiến” chống biến đổi khí hậu. 

Ngày nhận 24/5/2021; ngày chỉnh sửa 28/9/2021; ngày chấp nhận đăng 30/12/2021