Quá độ và chuyển đổi hệ hình giáo dục ở Việt Nam: Trường hợp khoa cử cải lương (1906-1919)

Abstract

Khoa cử cải lương (1906-1919) có thể được xem như là một trong những trường hợp có tính tiêu biểu cho vấn đề quá độ và chuyển đổi hệ hình giáo dục ở Việt Nam vì đã chuyển đổi hệ thống giáo dục khoa cử từ chương chữ Hán mang tính chuyên nghiệp làm quan sang giáo dục Pháp - bản xứ (giáo dục Pháp - Việt) bằng cách thực hiện một hệ thống giáo dục quá độ mang tính phân cấp (ấu học, tiểu học, trung học), phân môn với 3 loại giáo quy (giáo quy chữ Hán, giáo quy Quốc ngữ, giáo quy Pháp ngữ và sự phân nhiệm môn học theo giáo quy). Tính phân cấp, phân môn, phân nhiệm cho ba loại giáo quy và giới hạn trần tuổi nhằm tạo ra lối thoát hẹp cho những người trong cuộc đã làm cho khoa cử cải lương là quá độ và chuyển đổi giáo dục mang tính “đa ngôi”, “đa biến tố”, “đa kết quả theo ngôi”  trong lịch sử hệ hình giáo dục Việt Nam.

Ngày nhận 09/9/2021; ngày chỉnh sửa 06/12/2021; ngày chấp nhận đăng 30/12/2021