Sinh kế của ngư dân ven biển trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan (Nghiên cứu trường hợp tại xã Phú Diên, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế)

Huỳnh Thị Ánh Phương, Lê Đức Ngoan, Nguyễn Xuân Hồng

Abstract


Tóm tắt: Bài viết này nghiên cứu về những rủi ro và thay đổi của các hoạt động sinh kế đánh bắt truyền thống của ngư dân ven biển tại xã Phú Diên, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng được sử dụng trong thu thập và xử lý thông tin nghiên cứu. Kết quả phân tích cho thấy các yếu tố khí hậu và hiện tượng thời tiết ở địa phương có nhiều thay đổi trong những năm qua theo chiều hướng khó đoán và khắc nghiệt hơn trước, ảnh hưởng tiêu cực tới các hoạt động sinh kế truyền thống của ngư dân như đánh bắt, buôn bán cá, làm mắm. Nhằm duy trì nghề đánh bắt và đảm bảo thu nhập, ngư hộ đã thực hiện các thay đổi như điều chỉnh hoặc đầu tư thêm vào hoạt động đánh bắt và đa dạng hóa nguồn thu nhập chủ yếu thông qua các hoạt động làm thuê theo mùa vụ. Bài viết cũng cho thấy chính quyền địa phương đã rất nỗ lực hỗ trợ người dân, tuy nhiên cũng có nhiều thách thức cản trở chính quyền địa phương trong việc tạo ra môi trường thuận lợi cho người dân có thể đa dạng hóa sinh kế nhằm sống chung với biến đổi khí hậu một cách hiệu quả và bền vững.

Ngày nhận 15/6/2020; ngày chỉnh sửa 27/9/2020; ngày chấp nhận đăng 10/12/2020


Keywords


đánh bắt; biến đổi khí hậu; vùng ven biển; chiến lược sinh kế.

References


Barange Manuel, Merino Gorka, Blanchard Julia, Scholtens Joeri, Harle James, Allison Edward, Allen Icarus, Holt J., & Jennings Simon. 2014. “Impacts of climate change on marine ecosystem production in societies dependent on fisheries”. Nature Climate Change 4 (10): 211-216.

Boonstra Wiebren J., Tong Thi Hai Hanh. 2015.“Adaptation to climate change as social-ecological trap: A case study of fishing and aquaculture in the Tam Giang Lagoon, Vietnam.” Environment Development and Sustainability 17(6): 1527-1544.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. 2008. Sinh kế bền vững cho các Khu bảo tồn biển Việt Nam. Báo cáo dự án, Hà Nội.

Bộ Tài nguyên và Môi trường. 2016. Kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Tài Nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam.

Brander Keith, Cochrane Kevern, Barange Manuel & Soto Doris. 2017. “Climate Change Implications for Fisheries and Aquaculture.” pp.45-62 in Climate Change Impacts on Fisheries and Aquaculture: A Global Analysis, edited by Phillips, B. F. & Pérez‐Ramírez, M: John Wiley & Sons Ltd.

Brander Keith. 2010. “Impacts of climate change on fisheries.” Journal of Marine Systems 79(3-4): 389-402.

Cormack Richard, Scheaffer Richard, Mendenhall William, Ott Lyman. 1991. “Elementary Survey Sampling.” Biometrics: https://doi.org/10.2307/2532183.

Huỳnh Thị Ánh Phương. 2016. Chiến lược sinh kế thích ứng với biến đổi khí hậu của phụ nữ nông thôn miền Trung Việt Nam. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học - Đại học Huế 1(1): 193-202.

Le Thi Hong Phuong, Biesbroek Robbert, Le Thi Hoa Sen & Wals Arjen. 2018. “Understanding smallholder farmers' capacity to respond to climate change in a coastal community in Central Vietnam.” Climate and Development 10 (8): 701-716.

Lê Văn Thăng, Lê Dình Huy và Hồ Ngọc Anh Tuấn. 2011. “Nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu và xây dựng mô hình thích ứng ở vùng trũng thấp tỉnh Thừa Thiên Huế.” Bài trình bày tại Hội nghị Khoa học Trường Đại học Duy Tân.

Nguyễn Minh Kỳ. 2014. “Nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu lên sinh kế và sự thích ứng của cộng đồng ở Thừa Thiên Huế”. Tạp chí Khoa học Kỹ thuật thủy lợi và Môi trường 45 (6): 76-83.

Nguyễn Thị Hương Giang, Hoàng Dũng Hà, Hồ Thiện Thành, và Nguyễn Quang Tân. 2018. “Nghiên cứu tính tổn thương sinh kế của ngư dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu – Trường hợp nghiên cứu tại xã Hương Phong, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế.” Tạp chí khoa học Trường Đại học Vinh 46 (3A): 28-45.

Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Trọng Hiệu, Trần Thục, Phạm Thị Thanh Hương, Nguyễn Thị Lan, Vũ Văn Thăng. 2010. Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam. Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và môi trường. Tải về từ trang http://csdl.dmhcc.gov.vn/upload/csdl/2008923579_1.-Bien-doi-khi-hau-va-tac-dong-o-Viet-Nam.pdf tháng 12 năm 2019.

Nguyễn Xuân Mai, Nguyễn Duy Thắng. 2011. “Sinh kế của cộng đồng ngư dân ven biển: thực trạng và giải pháp.” Tạp chí Xã hội học 4 (116): 54-66.

Phan Thị Cẩm Hằng, Lê Năm. 2015. “Tác động của biến đổi khí hậu đến sản xuất nông nghiệp huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.” Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế 04(36): 107-116.

Phan Văn Tân, Ngô Đức Thành. 2013. “Biến đổi khí hậu ở Việt Nam: một số kết quả nghiên cứu, thách thức và cơ hội trong hội nhập quốc tế.” Tạp chí khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội 29(2): 42-55.

Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. 2017. “Quyết định số 131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Về việc phê duyệt Danh sách các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo giai đoạn 2016 - 2020.” Cổng thông tin điện tử Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=2&_page=1&mode=detail&document_id=188133). Truy cập tháng 9 năm 2018.

Trạm khí tượng thủy văn Huế. 2019. “Số liệu khí tượng thủy văn giai đoạn 2016-2019 tại trạm Huế.”

Trần Thục, Nguyễn Văn Thắng, Huỳnh Thị Lan Hương, Mai Văn Khiêm, Nguyễn Xuân Hiển và Doãn Hà Phong. 2016. “Tóm tắt kịch bản Biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho Việt Nam. Bộ Tài nguyên và môi trường.” Tải về từ trang https://vihema.gov.vn/wp-content/uploads/2015/12/03.-Tom-tat-Kich-ban-BDKH-va-NBD-cho-VN_2016_Tieng-Viet.pdf. ngày 20 tháng 05 năm 2020.

UBND tỉnh Thừa Thiên Huế. 2013. “Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020, Thừa Thiên Huế”. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thừa Thiên Huế

(https://stnmt.thuathienhue.gov.vn...). Truy cập tháng 10 năm 2019.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v6i6.588

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172