Hình mẫu nhân vật nữ giới của phim truyền hình Việt Nam trong mối liên hệ với phương thức quản trị nhà nước và chiến lược chủ thể hoá: Nghiên cứu trường hợp bộ phim Sống chung với mẹ chồng

Abstract

Tóm tắt: Để tìm hiểu phương thức quản trị (governance) của một xã hội, phân tích tính chủ thể (subjectivity) được cho là một trong những hướng tiếp cận vì sẽ cho thấy các mối quan hệ quyền lực và cơ chế quản lí của chính quyền đương đại. Ở các nhà nước hiện đại, kênh truyền thông đại chúng thể hiện rõ phương thức quản trị nhà nước do đây là thiết chế có khả năng tác động rộng rãi đến công chúng. Trong bối cảnh sự tương tác giữa khái niệm “tính chủ thể” và phương thức quản trị là hướng tiếp cận còn tương đối mới ở Việt Nam, bài viết tập trung tìm hiểu tính chủ thể của giới thể hiện qua các hình mẫu, cách khắc hoạ nhân vật và mối quan hệ gia đình trong phim truyền hình Việt Nam ở thập kỷ thứ hai của thế kỷ XXI khi mà Việt Nam có sự hội nhập quốc tế mạnh mẽ. Qua phân tích diễn ngôn về hình ảnh nữ giới trong bộ phim Sống chung với mẹ chồng - một bộ phim do Trung tâm Sản xuất Phim truyện Việt Nam (VFC) sản xuất và trình chiếu trên sóng Đài Truyền hình quốc gia Việt Nam VTV vào năm 2017, bài viết nhận diện nội dung định hướng các hình mẫu nữ giới của chính quyền Việt Nam. Cụ thể, đó là thông điệp khuyến khích thế hệ phụ nữ mới coi trọng việc tự lập, phát triển và tìm hạnh phúc cho bản thân song song với việc duy trì những phẩm chất tốt đẹp truyền thống điển hình của phụ nữ Việt Nam. Đây cũng là biểu hiện của sự thay đổi phương thức quản trị về giới của Việt Nam trong thời gian qua. Ngoài ra, bài viết cho rằng cách thức miêu tả, sắp đặt những hình mẫu mang tính “chủ thể” trong sản phẩm truyền thông của nhà nước thể hiện đặc trưng của quá trình chủ thể hoá (subjectification).

Ngày nhận 01/3/2023; ngày chỉnh sửa 22/6/2023; ngày chấp nhận đăng 30/8/2023