Những chuyển biến tiêu biểu trong nhận thức và xây dựng luật pháp về tự do tín ngưỡng tôn giáo ở Việt Nam

Nguyễn Anh Cường

Abstract


Tóm tắt: Nhận thức và xây dựng những quy định của pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo đã được đặt ra từ sớm trong lịch sử hình thành nhà nước Việt Nam hiện đại. Những quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và quy định của pháp luật Việt Nam đã tạo điều kiện cho mọi người dân thực hành tự do tín ngưỡng và tôn giáo. Vì thế, cùng với sự phát triển của xã hội, Việt Nam đã trở thành một trong những nước có sự đa dạng và phong phú nhất trên thế giới về tôn giáo và tín ngưỡng. Sự phát triển của tôn giáo, tín ngưỡng ở Việt Nam ngày càng đòi hỏi việc hoàn thiện về pháp luật nhằm đảm bảo ngày càng tốt hơn quyền tự do tín ngưỡng của người Việt. Để phản ánh những nội dung căn bản đó, bài viết tập trung phân tích những chuyển biến lớn để đảm bảo tự do trong suốt quá trình hình thành và phát triển pháp luật về tôn giáo, tín ngưỡng ở Việt Nam.

Ngày nhận 19/5/2022; ngày chỉnh sửa 07/7/2022; ngày chấp nhận đăng 30/8/2023


Keywords


luật pháp tôn giáo; tự do tôn giáo; Đảng Cộng sản Việt Nam; nhà nước Việt Nam; pháp luật Việt Nam.

References


Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. 1990. Nghị quyết số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường công tác tôn giáo trong tình hình mới.

Chính phủ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 2005. Nghị định số 22/2005/NĐ-CP ngày 01/3/2005 “hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo”. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Nghi-dinh-22-2005-ND-CP-huong-dan-Phap-lenh-tin-nguong-ton-giao-52884.aspx). Truy cập ngày 21/8/2023.

Chính phủ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 2005. Nghị định số 92/2012/NĐ-CP ngày 08/11/2012 “Quy định chi tiết và biện pháp thực hiện Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo.” (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc-khac/Nghi-dinh-92-2012-ND-CP-huong-dan-thi-hanh-Phap-lenh-tin-nguong-ton-giao-151090.aspx). Truy cập ngày 21/8/2023.

Chủ tịch Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. 1955. Sắc lệnh Số 223/SL ngày 14 tháng 6 năm 1955. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật - Bộ Tư pháp (https://moj.gov.vn/vbpq/lists/vn%20bn%20php%20lut/view_detail.aspx?itemid=1084). Truy cập ngày 20/6/2020.

Chu Văn Tuấn. 2017. "Luật tín ngưỡng, tôn giáo với việc quan tâm và tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo đã được Nhà nước công nhận hoạt động theo hiến chương góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc." Tạp chí Cộng sản 121(1): 20-25.

Chu Văn Tuấn. 2021. "Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về tôn giáo trong Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII." Tạp chí Nghiên cứu Tôn giáo 207(3): 4-15.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 1981. Nghị quyết 40-NQ/TW của Ban Bí thư về công tác đối với các tôn giáo trong tình hình mới.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 1991. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII. Hà Nội: Nhà xuất bản Sự thật.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2002. Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 2 1930. Hà Nội. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2006. Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 43. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2007. Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 51 6-12-1991. Hà Nội. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2011. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2016. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2016. Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 62 2003. Hà Nội. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Khoá IX. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2021a. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII tập 1. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật.

Đảng Cộng sản Việt Nam. 2021b. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII tập 2. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật.

Đặng Nghiêm Vạn. 2001. Lý luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Hồ Chí Minh. 2011a. Hồ Chí Minh Toàn Tập, Tập 4. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia – Sự Thật.

Hồ Chí Minh. 2011b. Hồ Chí Minh Toàn Tập, Tập 7. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia – Sự Thật.

Hội đồng Bộ trưởng. 1991. Nghị định 69-HĐBT ngày 21/3/1991 “Quy định về các hoạt động tôn giáo”. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Nghi-dinh-59-HDBT-quy-dinh-hoat-dong-ton-giao-55707.aspx). Truy cập ngày 21/8/2023.

Hội đồng Chính phủ. 1977. Nghị định số 297-CP ban hành ngày 11/11/1977 của Chính phủ về “Một số chính sách đối với tôn giáo”. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Quyen-dan-su/Nghi-quyet-297-CP-chinh-sach-ton-giao-17739.aspx). Truy cập ngày 21/8/2023.

Ngô Văn Minh. 2013. "Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giá trị văn hoá của tôn giáo". Tạp chí Nghiên cứu Tôn giáo 122(8): 16-21.

Nguyễn Anh Cường. 2017. “Pháp luật về tôn giáo và tự do tôn giáo ở Việt Nam”. Tạp chí Khoa học Đại học mở Thành phố Hồ Chí Minh 53 (2) 2017: 149-157

Nguyễn Hồng Dương. 2015. "Quan điểm, chính sách đối với tôn giáo của Đảng, Nhà nước Việt Nam – quá trình 40 năm (1975-2015)". Tạp chí Nghiên cứu Tôn giáo 143(5): 3-33.

Nguyễn Thị Vân Hà. 2017. "Pháp luật về tôn giáo của một số quốc gia và kinh nghiệm đối với Việt Nam." Tạp chí Khoa học Nội vụ 2017(11): 77-84.

Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật. 2005. Bộ Luật Dân sự của Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật.

Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật. 2020. Hiến pháp Việt Nam qua các thời kỳ (các bản Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992, 2013). Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật.

Onishi Hiroshi. 2021. "Asian Mode of Progress of Human Rights to Be Free from the Western Bias." Bài trình bày tại Hội thảo The 6th International Conference on Vietnamese Studies - Vietnam’s Active Integration and Sustainable Development. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Quốc hội Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 1980. “Hiến pháp nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Cơ sở dữ liệu Quốc gia về Văn bản Pháp luật Trung ương (https://vbpl.vn/TW/Pages/vbpq-toanvan.aspx?ItemID=1534&Keyword=). Truy cập tháng 11 năm 2021.

Quốc hội Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 1992. “Hiến pháp nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam 1992”. Thư viện pháp luật. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Hien-phap-1992-cong-hoa-xa-hoi-chu-nghia-Viet-nam-38238.aspx). Truy cập tháng 8 năm 2023.

Quốc hội Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 2005. “Bộ luật Dân sự”. Thư viện pháp luật. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Quyen-dan-su/Bo-luat-Dan-su-2005-33-2005-QH11-2463.aspx). Truy cập tháng 8 năm 2023.

Quốc hội Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 2013. "Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam." Thư viện pháp luật. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Hien-phap-nam-2013-215627.aspx). Truy cập ngày 1/4/2023.

Quốc hội Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 1946. “Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà”. Cơ sở dữ liệu Quốc gia về Văn bản Pháp luật Trung ương (https://vbpl.vn/TW/Pages/vbpq-toanvan.aspx?ItemID=535&Keyword=). Truy cập tháng 11 năm 2021.

Quốc hội Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 1959. “Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà”. Cơ sở dữ liệu Quốc gia về Văn bản Pháp luật Trung ương (https://vbpl.vn/TW/Pages/vbpq-toanvan.aspx?ItemID=889&Keyword=). Truy cập tháng 11 năm 2021.

Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 1957. Thông tư số 593-TTg ngày 10/12/1957 “Về chủ trương đối với các trường lớp của các tôn giáo”. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Thong-tu-593-TTg-chu-truong-truong-lop-ton-giao-21679.aspx). Truy cập ngày 21/9/2023.

Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 1964. Thông tư số 60-TTg ngày 11/6/1964 “Về việc thi hành chính sách tôn giáo”. (https://lawnet.vn/vb/Thong-tu-60-TTg-thi-hanh-chinh-sach-ton-giao-bo-sung-Thong-tu-593-TTg-AB13.html). Truy cập ngày 21/8/2023.

Trần Tuấn Vũ. 2017. "Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo trong pháp luật quốc tế và trong pháp luật tín ngưỡng, tôn giáo Việt Nam." Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Phú Yên 14:85-92.

Trương Văn Chung. 2018. "Luật tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 - sự cụ thể hóa quan điểm mang tính đột phá của Đảng." Tạp chí Khoa học Chính trị 1: 71-74.

United Nation. 1948. Universal Declaration of Human Rights. United Nations. (https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights#:~:text=Article%2018,%2C%20practice%2C%20worship%20and%20observance). Truy cập ngày 31/3/2023

Ủy ban Thường vụ Quốc hội. 2004. "Pháp lệnh của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội số 21/2004/pl-ubtvqh11 ngày 18 tháng 6 năm 2004 về tín ngưỡng, tôn giáo." Thư viện pháp luật. (https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Phap-lenh-Tin-nguong-Ton-giao-2004-21-2004-PL-UBTVQH11-52182.aspx). Truy cập ngày 31/3/2023.

Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc. 2021. “International standards - Special Rapporteur on freedom of religion or belief”. Website Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc (https://www.ohchr.org/en/issues/freedomreligion/pages/standards.aspx). Truy cập ngày 11/11/2021.

Vũ Công Giao. 2016, "Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo theo luật nhân quyền quốc tế và trong pháp luật Việt Nam". Tạp chí Tổ chức nhà nước (https://tcnn.vn/news/detail/33814/Quyen_tu_do_tin_nguong_ton_giao_theo_luat_nhan_quyen_quoc_te_va_trong_phap_luat_Viet_Namall.html). Truy cập ngày 10/11/2021.

Vũ Trần Tuấn. 2017. "Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo trong pháp luật quốc tế và trong pháp luật tín ngưỡng, tôn giáo Việt Nam." Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Phú Yên 14: 85-92.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v9i4.5585

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172