Vấn đề cơ bản của triết học: Cơ sở và giới hạn

Abstract

Tóm tắt: Luận bàn xung quanh vấn đề cái thế giới này là cái gì, cái thế giới này do đâu mà có trong một thời gian dài được coi là vấn đề căn cốt nhất của triết học truyền thống và từ đây phân chia các triết gia thành hai khuynh hướng chính là chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm tùy thuộc vào cách tiếp cận của họ trong giải quyết vấn đề trên. Trên cơ sở khẳng định việc ở Việt Nam vì nhiều lý do khác nhau nên có nhiều người ngộ nhận rằng đó là vấn đề cơ bản của mọi triết thuyết, hơn nữa, từ đó nảy sinh ra việc cường điệu chủ nghĩa duy vật, hạ thấp chủ nghĩa duy tâm, bài viết lần lại lịch sử của vấn đề, chỉ ra những cơ sở của nó, đồng thời cũng cho thấy giới hạn, tính tương đối của nó. Có thể coi đó là vấn đề cơ bản của triết học phương Tây cổ điển từ nửa đầu thế kỷ XIX trở về trước, chứ không hẳn là vấn đề cơ bản của triết học phương Tây hiện đại, càng không thể coi đó là vấn đề cơ bản của triết học phương Đông. Sẽ là sai lầm nếu coi đó là vấn đề cơ bản của mọi triết thuyết. Điều chính yếu là không nên cường điệu, tuyệt đối hóa vấn đề này để rồi hạ thấp triết thuyết này, đề cao triết thuyết kia.

Ngày nhận 20/3/2023; ngày chỉnh sửa 17/7/2023; ngày chấp nhận đăng 30/8/2023