Thương mại than đá Đông Dương thời kỳ thuộc địa: Sự hội nhập vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu

Abstract

Trong những thập kỷ đầu của thế kỷ XX, Đông Dương thuộc Pháp đã vượt lên trở thành một trong những khu vực khai thác và xuất khẩu than lớn nhất ở Viễn Đông. Trên thực tế, hầu hết than Đông Dương đều được khai thác từ bể than Quảng Yên - Đông Triều cũng như một số mỏ khác ở Bắc Kỳ, sau đó được xuất khẩu sang Pháp, Trung Quốc và Nhật Bản. Khoáng sản đã “góp phần” đưa ngoại thương Đông Dương đạt đến đỉnh cao vào năm 1928 - trước khi bị suy giảm trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế thế giới (1929-1933). Câu hỏi đặt ra là, nguồn lợi thu được từ xuất khẩu than có thực sự đem lại lợi ích cho Đông Dương hay không? Bài viết này tập trung phân tích tiềm năng, giá trị và triển vọng cạnh tranh của than Bắc Kỳ trên thị trường thương mại khoáng sản khu vực và thế giới; kết quả khai thác, xuất khẩu và giá trị thương mại của mặt hàng này trên thị trường quốc tế, từ đó lý giải về vai trò thực sự của thương mại khoáng sản đối với nền kinh tế Đông Dương.

Ngày nhận 16/3/2023; ngày chỉnh sửa 15/6/2023; ngày chấp nhận đăng 30/6/2023

DOI................................