Hòa chế Hán ngữ thời Minh Trị và sự hiện diện trong tiếng Việt

Phạm Hoàng Hưng

Abstract


Từ ngữ gốc Hán hiện diện trong ngôn ngữ các quốc gia như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc, v.v… Trong quá trình học tập văn minh, văn hóa phương Tây để thúc đẩy cải cách đất nước, các trí thức Nhật Bản thời Minh Trị đã sáng tạo ra nhóm từ ngữ mới, sử dụng vỏ ngôn ngữ là chữ Hán và nội hàm kiến thức. Nhóm từ ngữ mới được gọi là Hòa chế Hán ngữ và nó được Trung Quốc, Việt Nam, Hàn Quốc đón nhận và sử dụng đến tận ngày nay. Bài viết này được triển khai với hai nội dung chính, thống kê nhóm Hòa chế Hán ngữ được sáng tạo trong thời Minh Trị và phân tích, đánh giá dưới góc độ lịch sử học ngôn ngữ.

Ngày nhận 11/5/2019; ngày chỉnh sửa 15/5/2019; ngày chấp nhận đăng 31/5/2019


Keywords


Hòa chế Hán ngữ; từ Hán-Việt; văn minh; lịch sử học ngôn ngữ

References


Đào Duy Anh. 2005. Hán Việt từ điển giản yếu. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin (in lại bản năm 1932).

Hida Yoshifumi - Lã Ngọc Tân. 1989. Từ điển đối chiếu ý nghĩa tiếng Nhật và tiếng Trung. Vân Nam: Nhà xuất bản Nam Vân đường. (飛田良文・呂玉新 . 1989.『日本・中国慣用句対照辞典』南雲堂)

Hida Yoshifumi - Sogo Masaaki. 1986. Từ điển từ ngữ thời Minh Trị. Tokyo: Nhà xuất bản Tokyodo. (飛田良文・惣郷正明1986『明治のことば辞典』東京堂出版)

Hoàng Phê (chủ biên). 2003. Từ điển tiếng Việt, Hà Nội - Đà Nẵng: Nhà xuất bản Đà Nẵng.

Nakayama Rokuro. 2005. Nguồn gốc của chữ Hán được Nhật chế hoặc Nhật hóa - Nhìn từ thuật ngữ chế tài hình sự thời trung thế. Tokyo: Nhà xuất bản đại học Sakushin gakuin. (中山緑朗 2005 『和製 ・和化漢語 の 源流 一 中世刑罰用語 に見る 一』作新学院大学)

Trần Đình Sử. 2017. Từ Hán Việt gốc Nhật trong tiếng Việt. Website Văn hóa Nghệ An. (www.vanhoanghean.com.vn/chuyen-muc-goc-nhin-van-hoa/nhung-goc-nhin-van-hoa/tu-han-viet-goc-nhat-trong-tieng-viet). Truy cập tháng 4 năm 2019.

Trần Lực Vệ. 2001. Sự hình thành của Hòa chế Hán ngữ và sự triển khai. Tokyo: Nhà xuất bản Kyoko shoin. (陳力衛. 2001.『和製漢語の形成とその展開』汲古書院)

Từ điển Kojien. 2009. Tokyo: Nhà xuất bản Iwanami shoten. (『広辞苑』2009 岩波書店)

William Alexander Parsons Martin. 1868. Vạn quốc công pháp. Kyoto: Khai thành sở (in lại bản in của Trung Quốc năm 1864).


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172