Những đặc điểm văn hóa nổi bật của vùng biên giới Lào Cai (Việt Nam) - Vân Nam (Trung Quốc)

Trần Hồng Hạnh, Nguyễn Thị Tám

Abstract


Vùng biên giới Lào Cai (Việt Nam) - Vân Nam (Trung Quốc) là một bộ phận quan trọng của vùng biên giới Việt - Trung. Hai tỉnh này đều có một vị trí địa chính trị quan trọng và có những đặc trưng của vùng, trong đó có những đặc trưng về văn hóa. Nhìn chung, điều dễ nhận thấy là cả hai tỉnh đều có những nét văn hóa rất nổi trội. Cụ thể, đây là vùng có sự đa dạng về tộc người, do đó có sự đa dạng về văn hóa và ngôn ngữ tộc người. Tuy nhiên, vẫn có sự thống nhất trong đa dạng ở khu vực này. Bên cạnh đó, giao lưu và tiếp biến văn hóa giữa các tộc người cũng là quy luật tất yếu và xu hướng chung của các tộc người ở vùng biên giới. Trong đó, nổi bật là sự giao lưu và tiếp biến văn hóa giữa các dân tộc thiểu số (DTTS) với tộc người đa số, giữa các DTTS ở nội vùng biên giới và xuyên biên giới. Điều này vừa góp phần tạo nên sự đa sắc của văn hóa vùng biên và hội nhập của các dân tộc nhưng đồng thời nó cũng có thể gây ra sự phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định về an ninh, chính trị ở vùng biên giới.

Ngày nhận 24/4/2018; ngày chỉnh sửa 23/7/2018; ngày chấp nhận đăng 20/11/2018

DOI: https://doi.org/10.33100/tckhxhnv4.6.TranHongHanh-NguyenThiTam


Keywords


văn hóa; dân tộc; vùng biên giới; Việt Nam; Trung Quốc.

Full Text:

 Subscribers Only

References


Bùi Xuân Đính, Nguyễn Ngọc Thanh (Đồng chủ biên). 2013. Một số vấn đề cơ bản về kinh tế - xã hội ở các vùng biên giới Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Cổ Văn Phượng. 2007. “Văn hóa và kỹ thuật dệt lanh người Hmông - Vân Nam.” Trang 332-350 trong sách: Những công trình nghiên cứu dân tộc học ở Vân Nam. Nhiều tác giả. Lê Thị Ngọc Bích, Nguyễn Minh Đức dịch từ bản tiếng Trung. Hà Nội: Viện Văn hóa - Thông tin, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật.

Cục Thống kê tỉnh Lào Cai. 2016. Niên giám thống kê tỉnh Lào cai năm 2015. Hà Nội: Nhà xuất bản Thống kê.

Chu Thái Sơn. 1985. “Tăng cường yếu tố văn hóa quốc gia tại các vùng cao biên giới phía Bắc”. Tạp chí Dân tộc học 1.

Dương Sĩ Kiệt. 2007. “Ý thức cội nguồn và sự hướng tâm truyền thống của dân tộc ít người Vân Nam.” Trang 120-146 trong sách: Những công trình nghiên cứu dân tộc học ở Vân Nam. Nhiều tác giả. Lê Thị Ngọc Bích, Nguyễn Minh Đức dịch từ bản tiếng Trung. Hà Nội: Viện Văn hóa - Thông tin, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật.

Đỗ Tiến Sâm (Chủ biên). 2013. Cơ chế hợp tác phát triển giữa các tỉnh Tây Bắc (Việt Nam) và Vân Nam (Trung Quốc). Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Hát Thánh Đạt. 2007. “Sự phát triển xã hội đa dân tộc tỉnh Vân Nam Trung Quốc.” Trang 36-51 trong sách: Những công trình nghiên cứu dân tộc học ở Vân Nam. Nhiều tác giả. Lê Thị Ngọc Bích, Nguyễn Minh Đức dịch từ bản tiếng Trung. Hà Nội: Viện Văn hóa - Thông tin, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật.

Hoàng Quang Thành. 2007. “Dị đồng văn hóa và sự tác động qua lại của một tộc người sống ở biên giới.” Trang 522-546 trong sách: Những công trình nghiên cứu dân tộc học ở Vân Nam. Nhiều tác giả. Lê Thị Ngọc Bích, Nguyễn Minh Đức dịch từ bản tiếng Trung. Hà Nội: Viện Văn hóa - Thông tin, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật.

http://www.laocai.gov.vn/ubnd-laocai/4/469/38156/169128/Gioi-thieu-ve-tinh-Lao-Cai-/Dan-so.aspx. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2016.

Lê Ngọc Thắng. 2002. “Chính sách dân tộc của Trung Hoa”. Dân tộc và thời đại 44: 22-23, 36.

Lê Thị Hường 2014. “Thực trạng hôn nhân xuyên biên giới của các tộc người Nùng, Thái và Hmông ở hai tỉnh Cao Bằng và Điện Biên”. Tạp chí Dân tộc học 4: 38-45.

Lê Thị Liên. 2010. Tính thống nhất trong đa dạng của văn hóa truyền thống Đông Nam Á. Báo cáo tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường. Trường Đại học An Giang.

Lý Hành Sơn, Trần Thị Mai Lan (Đồng chủ biên). 2017. Quan hệ dân tộc xuyên quốc gia ở Việt Nam (nghiên cứu tại vùng miền núi phía Bắc. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

N.N. Trêbốcxarốp, I.A. Trêbốcxarốpva. 1971. Dân tộc, chủng tộc và văn hóa. Matxcơva.

Ngô Đức Thịnh. 2004. Văn hóa vùng và phân vùng văn hóa ở Việt Nam. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Trẻ.

Nguyễn Tiến Dũng (Chủ biên). 2005. Văn hóa Việt Nam thường thức. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa dân tộc.

Quách Gia Ký. 2007. “Đặc điểm và sự ảnh hưởng đến bối cảnh lịch sử quan hệ giữa các dân tộc Vân Nam - Trung Quốc.” Trang 82-119 trong sách: Những công trình nghiên cứu dân tộc học ở Vân Nam. Nhiều tác giả. Lê Thị Ngọc Bích, Nguyễn Minh Đức dịch từ bản tiếng Trung. Hà Nội: Viện Văn hóa - Thông tin, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật.

Sa Thị Thanh Nga, Lê Thị Hường. 2016. Quan hệ tộc người của nhóm Tu Dí ở huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai. Báo cáo tổng hợp đề tài khoa học cấp cơ sở. Viện Dân tộc học.

Thái Nghị. 2007. “Lý luận và thực tiễn về xây dựng tỉnh lớn văn hóa dân tộc Vân Nam - Trung Quốc.” Trang 52-81 trong sách: Những công trình nghiên cứu dân tộc học ở Vân Nam. Nhiều tác giả. Lê Thị Ngọc Bích, Nguyễn Minh Đức dịch từ bản tiếng Trung. Hà Nội: Viện Văn hóa - Thông tin, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật.

Trần Hồng Thu. 2013. “Tác động của kinh tế biên mậu đến các tộc người vùng biên giới Việt Nam”. Tạp chí Dân tộc học 3: 14-25.

Trần Hữu Sơn. 2012. “Nghiên cứu vấn đề tộc người ở Lào Cai”. Bài trình bày tại Hội nghị Thông báo Dân tộc học năm 2012, Viện Dân tộc học, Hà Nội.

Trần Thị Mai Lan. 2011. Một số vấn đề cơ bản về chính sách dân tộc vùng biên giới của hai nước Việt Nam - Trung Quốc. Báo cáo tổng hợp đề tài cấp Bộ. Lưu tại thư viện Viện Dân tộc học.

Trần Văn Hà. 2013. Một số vấn đề cơ bản về chính sách dân tộc trong quá trình phát triển bền vững các tỉnh biên giới Việt Nam. Báo cáo tổng hợp đề tài cấp Bộ. Lưu tại thư viện Viện Dân tộc học.

Trịnh Hiểu Vân. 2007. “Sự va đập và thích ứng văn hóa (nghiên cứu so sánh sự biến đổi văn hóa đương đại giữa tộc người Cơ Nặc và tộc người Thái Si Xoong Ba Na).” Trang 576-610 trong sách: Những công trình nghiên cứu dân tộc học ở Vân Nam. Nhiều tác giả. Lê Thị Ngọc Bích, Nguyễn Minh Đức dịch từ bản tiếng Trung. Hà Nội: Viện Văn hóa - Thông tin, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật.

Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD). “Khái quát về tỉnh Vân Nam” (Trên trang http://ipsard.gov.vn). Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2017.

Viện Dân tộc học. 1992. Các dân tộc Tày - Nùng ở Việt Nam. Hà Nội: Viện Khoa học xã hội.

Vương Xuân Tình. 2011. Một số vấn đề cơ bản về dân tộc dưới tác động của sự phát triển vùng biên giới Việt - Trung (Nghiên cứu về người Hà Nhì ở một làng của tỉnh Lào Cai và một làng thuộc châu Hồng Hà, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc). Báo cáo tổng hợp đề tài cấp Bộ. Lưu tại Thư viện Viện Dân tộc học.

Vương Xuân Tình, Trần Hồng Hạnh (Đồng chủ biên). 2012. Phát triển bền vững văn hóa tộc người trong quá trình hội nhập ở vùng Đông Bắc. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Vương Xuân Tình (Chủ biên). 2014. Văn hóa với phát triển bền vững ở vùng biên giới Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v4i6.415

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172