Kiểm soát xã hội đối với hoạt động thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt của người dân quận Hoàn Kiếm hiện nay

Nguyễn Thị Kim Nhung

Abstract


Hoạt động quản lý rác thải đô thị hiện nay đang gặp nhiều thách thức và khó khăn do lượng rác thải sinh hoạt của người dân ngày một tăng, trong khi thiếu những phương tiện, công cụ và các chính sách triển khai còn thiếu hiệu quả. Trong các bên liên quan đến hoạt động thu gom và xử lý rác thải, người dân là một trong các chủ thể quan trọng nhất. Hành động tuân thủ các quy định và thực hiện nghiêm túc trong thu gom và xử lý rác của người dân sẽ góp phần cho công tác quản lý rác thải đạt hiệu quả cao hơn. Tuy vậy, vẫn tồn tại trong thực tế hiện tượng người dân không thực hiện đúng các quy định này. Kết quả nghiên cứu này thu thập từ 16 cuộc phỏng vấn sâu người dân tại các phường Hàng Mã, Hàng Bạc và Hàng Bài thuộc quận Hoàn Kiếm. Bài viết này trước hết sẽ khái quát tình hình chung về hoạt động thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt của người dân quận Hoàn Kiếm hiện nay, từ đó nhận diện các hình thức kiểm soát xã hội đối với hành vi thu gom và xử lý rác thải của người dân, bao gồm hình thức kiểm soát chính thức - là các chính sách, quy định, cơ chế khen thưởng xử phạt các hành vi lệch chuẩn, và kiểm soát phi chính thức - là thái độ và phản ứng của các nhóm xã hội mà cá nhân coi trọng đối với hành vi của bản thân. Các phát hiện từ kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để thực hiện nghiên cứu định lượng nhằm hoàn thiện hơn bức tranh về kiểm soát xã hội và khuynh hướng lựa chọn hành vi thu gom và xử lý rác thải của người dân.

Ngày nhận 30/3/2018; ngày chỉnh sửa 26/7/2018; ngày chấp nhận đăng 03/8/2018


Keywords


Thu gom rác thải sinh hoạt; người dân; kiểm soát xã hội

Full Text:

 Subscribers Only

References


Ajzen, I. 1991. "The Theory of Planned Behavior." Organizational behavior and human decision processes 50:179 - 211.

Barr, S. 2007. "Factor influencing environmental attitudes and behaviors: A U.K. case study of household waste management". Environmental and Behavior 39:435-473.

Chính phủ. 2007a. “Nghị định về quản lý chất thải rắn”. Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&_page=1&mode=detail&document_id=22035). Truy cập tháng 8 năm 2018.

Chính phủ. 2007b. “Nghị định về phí bảo vệ môi trường đối với chất thải rắn”. Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&_page=1&mode=detail&document_id=48855). Truy cập tháng 8 năm 2018.

Chính phủ. 2009. “Quyết định phê duyệt chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050”. Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&mode=detail&document_id=92301). Truy cập tháng 8 năm 2018.

Chính phủ. 2015. “Quy định về quản lý chất thải và phế liệu”. Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&_page=1&mode=detail&document_id=179748). Truy cập tháng 8 năm 2018

Chính phủ. 2016a. “Quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường”. Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&_page=1&mode=detail&document_id=187259). Truy cập tháng 8 năm 2018.

Chính phủ. 2016b. "Quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường". Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&_page=1&mode=detail&document_id=187259). Truy cập tháng 8 năm 2018.

Chính phủ. 2014. "Quy hoạch xử lý chất thải rắn thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050". Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/noidungquyhoachvung?_piref135_16042_135_16035_16035.strutsAction=ViewDetailAction.do&_piref135_16042_135_16035_16035.docid=2775&_piref135_16042_135_16035_16035.substract=). Truy cập tháng 8 năm 2018.

Diệu Anh. 2016. "Quận Hoàn Kiếm: Nơi hội tụ bản sắc văn hóa Thủ đô". Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ Thủ đô Hà Nội (http://thanglong.chinhphu.vn/quan-hoan-kiem-noi-hoi-tu-ban-sac-van-hoa-thu-do). Truy cập tháng 8 năm 2018.

Farrow, K. G., G.; Ibanez,L. 2017. "Socal norms and pro-environmental behavior: A review of the evidence". Ecological Economics 140: 1-13.

Fornara, F. C., G.C.; Passafaro,P. 2011. "Distinguishing the source of normative influence on proenvironmental behaviors". Group processes and intergroup relations 14: 623-635.

Hostovsky, C., Virginia M., Geoffrey, M. 2010. "The Role of Public Involvement in Environmental Impact Assessment in Vietnam: Towards a More Culturally Sensitive Approach." Journal of Environmental Planning and Management 53(3):405-25.

Nguyễn Thị Thu Phương., Zhu,D., Le,N. 2015. "Factors Influencing Waste Separation Intention of Residential Households in a Developing Country: Evidence from Hanoi, Vietnam." Habitat International 48:169-76.

Nguyễn Thị Kim Hoa. 2014. Nhận thức, thái độ và hành vi xả rác của người dân đô thị Hà Nội, xây dựng giải pháp dựa trên kinh nghiệm thành phố San Jose, California, Mỹ. Đề tài được tài trợ bởi Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia.

Nguyễn Thị Kim Hoa, Nguyễn Thị Kim Nhung, Nguyễn Thị Như Trang. 2016. "Individual’s Waste Disposal Practice in Urbanizing Cities: The Case of Hanoi City, Vietnam." European Journal of Social Sciences 52 (2): 204-14.

Nguyễn, Thị Kim Nhung. 2014. "Quản lý rác thải tại hộ gia đình ở Hà Nội hiện nay: Thực trạng và vấn đề." Tạp chí Nghiên cứu con người 5:48-62.

Nguyễn Thị Kim Nhung. 2015. "Sự tham gia của cộng đồng trong hoạt động quản lý rác thải đảm bảo phát triển bền vững đô thị." Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn , Hà Nội.

Nguyễn Thị Như Trang. 2016. "Lệch chuẩn, tuân thủ và kiểm soát xã hội.", Trang 238 - 256 trong sách Giáo trình xã hội học đại cương. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc Gia Hà Nội.

Nguyễn Thị Như Trang. 2017. Bạo lực học đường từ góc nhìn của người trong cuộc: Một số vấn đề thực tiễn và lý luận. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc Gia Hà Nội.

Nigbur, D., Lyons,E., Uzzell,D. 2010. "Attitudes, Norms, Identity and Environmental Behaviour: Using an Expanded Theory of Planned Behaviour to Predict Participation in a Kerbside Recycling Programme." British Journal of Social Psychology 49:26.

Oskamp, S., Harrington,M.J., Edwards,T.C., Sherwood, D.L., Okuda,S.M., Swanson,D.C. 1991. "Factors Influencing Household Recycling Behavior." Environment and Behavior 23(4):494 - 519.

Pratt, T.C., Gau,J.M., Franklin,T.W. 2011. "Key Idea: Hirschi's Social Bond/Social Control Theory." in Key Ideas in Criminology and Criminal Justice. United States of America: Sage Publications.

Schwartz, S.H. 1977. "Normative influences on altruism". Trang 221-279 trong sách Advances in experimental social psychology. New York: Academic Press

Stern, P. C. D., T.; Abel,T.; Guagnano,G.A.; Kalof,L. 1999. "A value-belief-norm theory for support for social movements: the case of environmentalism". Human Ecology Review 6: 81-97

Thục Viên. 2017. "Xử phạt vứt rác, vệ sinh không đúng nơi quy định: Khó mấy cũng phải làm nghiêm". Báo điện tử Báo mới (https://baomoi.com/xu-phat-vut-rac-ve-sinh-khong-dung-noi-quy-dinh-kho-may-cung-phai-lam-nghiem/c/21513263.epi). Truy cập tháng 8 năm 2018.

UBND Thành phố Hà Nội. 2013. “Quyết định về việc thu phí vệ sinh đối với chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Cổng thông tin Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&_page=57&mode=detail&document_id=172176). Truy cập tháng 8 năm 2018.

UBND Thành phố Hà Nội. 2016. “Quyết định ban hành giá dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt , giá dịch vụ vệ sinh môi trường đối với chất thải rắn công nghiệp thông thường trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Cổng Giao tiếp Điện Tử UBND Thành phố Hà Nội (https://vanban.hanoi.gov.vn/vanbanphapquy/-/vb/nsGpxUlb7ddQ/2727315.html). Truy cập tháng 8 năm 2018.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v4i4.373

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172