Mã kí hiệu không gian đô thị trong tập truyện ngắn Thành phố đi vắng của nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ

Đặng Lê Tuyết Trinh

Abstract


Trong thế giới siêu kí hiệu của văn bản văn học, không gian nghệ thuật cũng là một kí hiệu có vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiến tạo nên chiến lược trần thuật, thể hiện thế giới quan và phương thức tư duy hiện thực của nhà văn. Trong tập truyện Thành phố đi vắng của nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ, con người được đặt trong mã không gian sinh thái đặc biệt. Nghiên cứu kí hiệu không gian trong tập truyện này, bài báo này nhận diện các dạng thức không gian và sự dịch chuyển không gian của con người đô thị. Từ đó, nghiên cứu này đề xuất cách giải mã cảm quan hiện thực đô thị của nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ trong Thành phố đi vắng. Đô thị trong tập truyện không chỉ là không gian hiện thực mà còn là biểu tượng cho những xung đột tinh thần và sự tìm kiếm bản sắc của con người trong thời đại đô thị hóa.

Ngày nhận 02/12/2024; ngày chỉnh sửa 09/01/2025; ngày chấp nhận đăng 22/01/2025


Keywords


không gian; đô thị; kí hiệu; truyện ngắn; kí hiệu quyển.

References


Barker Chris. 2011. Nghiên cứu văn hoá: Lý thuyết và thực hành. Đặng Tuyết Anh dịch, Nguyễn Thị Hiền và Đoàn Thị Tuyến hiệu đính. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hoá Thông tin.

Chevalier Jean – Alain Gheerbrant. 2016. Từ điển biểu tượng văn hóa thế giới. Phạm Vĩnh Cư chủ biên (dịch). Đà Nẵng: Nhà xuất bản Đà Nẵng.

Coșmeleaţă V.-A. 2022. “Glued to the city: Urban semiotics and political ideology in Bucharest’s stickers”. Journal of Comparative Research in Anthropology and Sociology 13 (2): 57–82.

Đỗ Thanh Hương. 2021. Đô thị trong tiểu thuyết Việt Nam đương đại. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật.

Glotfelty Cheryll, Harold Fromm (chủ biên). 2014. Nghiên cứu văn học trong thời đại khủng hoảng môi trường. Trần Thị Ánh Nguyệt dịch

(http://tapchisonghuong.com.vn/tin-tuc/p0/c7/n16166/Nghien-cuu-van-hoc-trong-thoi-dai-khung-hoang-moi-truong.html). Truy cập ngày 01 tháng 5 năm 2024.

Huỳnh Văn Hoa. 2020. Nguyễn Khắc Viện, chân dung một con người. (https://vanvn.vn/nguyen-khac-vien-chan-dung-mot-con-nguoi/). Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2024.

Lã Nguyên. 2019. Phê bình Ký hiệu học: Đọc văn như là hành trình tái thiết ngôn ngữ. Hà Nội: Nhà xuất bản Phụ nữ.

Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (đồng chủ biên). 2006. Từ điển thuật ngữ văn học. Hà Nội: Nhà xuất bản Giáo dục.

Lotman Iu. M. 2004. Cấu trúc văn bản nghệ thuật. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.

Lotman Iu. M. 2016. Ký hiệu học văn hoá. Lã Nguyên, Đỗ Hải Phong, Trần Đình Sử dịch. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.

Nguyễn Minh Hoà. 2006. “Từ không gian giao tiếp đến không gian nhân văn - con đường đi của đô thị Việt Nam”. Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ 9 (3): 55–63.

Nguyễn Thị Thu Huệ. 2012a. Thành phố đi vắng. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Trẻ.

Nguyễn Thị Thu Huệ. 2012b. “Tôi chỉ ghét kiểu người đê tiện, biến thái thôi…”. (http://baophunuthudo.vn/sites/epaper/PNTD/Detail.aspx?ArtId=13611&CatId=171). Truy cập ngày 19 tháng 9 năm 2024.

Nöth Winfried. 2015. “The topography of Yuri Lotman’s semiosphere”. International Journal of Cultural Studies 18 (1): 11–26. doi:10.1177/1367877914528114.

Saussure Ferdinand de. 1966. Course in General Linguistics. W. Baskin dịch. New York: McGraw-Hill.

Trần Đình Sử. 1996. Lý luận và phê bình văn học, tập 2. Hà Nội: Nhà xuất bản Hội Nhà văn.

Trần Đình Sử. 2017. Dẫn luận thi pháp học văn học. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.

Triệu Nghị Hành. 2012. Kí hiệu học. Đỗ Văn Hiểu dịch 2016.

(https://dovanhieu.wordpress.com/2016/04/29/ki-hieu-hoc-la-gi/). Truy cập ngày 29 tháng 4 năm 2016

Việt Hoài. 2012. “Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ: Thành phố còn đây, nhưng tình người đi vắng”. (https://www.nxbtre.com.vn/en/news/nha-van-nguyen-thi-thu-hue-thanh-pho-con-day-nhung-tinh-nguoi-di-vang-2364.html). Truy cập ngày 04 tháng 8 năm 2024.




DOI: http://dx.doi.org/10.1172/vjossh.v11i1b.13478

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


=====================================================

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn

Đại học Quốc gia Hà Nội

ISSN 2354-1172